Wist u dat de dollar uit Europa komt? Hij begon als Thaler - de daalder die wij ook nog hebben gehad vóór de euro ons leven zuur en duur maakte. Op de markt was de gulden zelfs een daalder waard. De voorloper van het betaalmiddel waarmee nu heel de wereld geconfronteerd wordt, komt uit Bohemen, wat in feite de Duitse naam is voor Tsjechië. Toen deze Thaler voor het eerst geslagen werd, omstreeks 1500, was Bohemen nog een deel van het Oostenrijks-Hongaarse dubbelrijk. De Hollanders haalden het zilver voor hun guldens en daalders vandaan uit een bekende stad in het grote rijk: Srebrenica - wat zoveel als zilverstad betekent. We zouden een heel aparte band met Srebrenica houden...

Het Oostenrijks-Hongaarse dubbelrijk heeft nogal wat op zijn geweten. Het keizerrijk rammelde aan alle kanten en leverde in 1914 met de moord op troonopvolger Frans-Ferdinand en zijn vrouw in Sarajevo de lont die de Eerste Wereldoorlog zou aansteken. In deze 'vrolijke oorlog' stierven meer dan negen miljoen soldaten in naam van God, Vaderland, Keizer, Koning en de hele rataplan. De arbeiders die geen (vader)land hadden mochten er wel voor sterven. Wat er van het eens zo machtige Rijk overbleef - een armzalig Oostenrijk - leverde een mislukkeling die het tot Führer van Duitsland zou schoppen. Ook hij zou de wereld in brand steken en onder meer zes miljoen joden vermoorden. In deze oorlog verloren in totaal 17 miljoen militairen en 20 tot 30 miljoen burgers het leven. De grootvader van de huidige Amerikaanse president Bush was een van Hitlers financiers en IBM leverde de ponskaarten zodat de Endlösung systematisch kon verlopen. 'Zonder goeie administratie wordt het een rommeltje.' De dollars vloeiden toen rijkelijk en doen dat nog steeds.

© Jan Bontje 2004

(Verscheen eerder in Weekblad Spijkenisse 20-01-2004; hier op enkele punten gewijzigd.)